جرم انتقال مال غیر
محمدعلی مهری
آیا می دانید انتقال مال غیر جرم است؟
آیا می دانید انتقال مال غیر در حکم کلاهبرداری است؟
آیا می دانید اجاره دادن ملک متعلّق به دیگری نیز می تواند از صور انتقال مال غیر باشد؟
آیا تمایل دارید در خصوص جرم انتقال مال غیر اطلاعاتی داشته باشید؟
یکی از مسائل مهم در امور کیفری همواره جرم انتقال مال غیر بوده که در مراجع مذکور تعداد قابل توجهی از دعاوی را به خود اختصاص داده است، حال آنکه بسیاری از اشخاصی که مرتکب جرم انتقال مال غیر می شوند خود از آن کم اطلاع و یا بی اطلاع می باشند چرا که در خصوص جرم انتقال مال غیر به صورت اجمالی هم اطلاعات کافی را ندارند ولی به صورت کلی جرم انتقال مال غیر از جمله جرائم مربوط به نظم عمومی است و حتی در صورت رضایت شاکی مدعی العموم پیگیر جرم انتقال مال غیر می باشد زیرا انتقال مال غیر به غیر از اشخاص موضوع دعوا ضرری به جامعه وارد میکند و باعث برهم خوردن نظم و امنیت جامعه می گردد حالیه در خصوص انتقال مال غیر سعی بر آن شده در این مقاله توضیحاتی در خصوص خود جرم انتقال مال غیر و آثار کیفری انتقال مال غیر به حضور شما سروران پیشکش گردد.
انتقال مال غیر را بایستی این گونه تعریف نمود:
«انتقال مال دیگری بدون مجوز قانونی یعنی انتقال دهنده بدون داشتن وکالت یا وصایت یا قیومیت و یا هر عنوان دیگری اقدام به انتقال مال دیگری نموده است»
برای اینکه جرم تحقق یابد می بایست 3 عنصر برای تشکیل آن وجود داشته باشد که عبارتند از:
1- عنصر قانونی انتقال مال غیر
2- عنصر مادی انتقال مال غیر
3- عنصر معنوی انتقال مال غیر
الف : عنصر قانونی انتقال مال غیر
در خصوص انتقال مال غیر قانونی وجود دارد با عنوان قانون انتقال مال غیر که مصوب فردین ماه سال 1308 می باشد در ماده اول آن اینگونه مقرر داشته: «کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار‌محسوب... و همچنین است انتقال گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.» آنچه در خصوص انتقال مال غیر مشخص است و در نص ماده بدان اشاره گردیده است و بسیاری از اوقات در مراجع قضایی مشاهده می شود مرتکب جرم انتقال مال غیر از آن بی اطلاع بوده این نکته است.
انتقال مال غیر میتواند جدای از عین شامل منفعت هم باشد یعنی اینکه اگر شخصی ملک دیگری را به اجاره شخصی بدهد نیز جرم انتقال مال غیر را مرتکب شده است و این موضوعی است که اکثر اشخاص از آن بی اطلاع بوده و ناخواسته منجر به محکومیت می گردد و دیگر آنکه مطابق با قانون انتقال مال غیر اگر مالک پس از وقوع معامله و یا ظرف یک ماه پس از حصول اطلاع از معامله نسبت به ارسال اظهارنامه به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره ثبت اسناد و یا دفتر بدایت یا صلحیه یا یکی از دوائر دیگر دولتی تسلیم ننماید معاون جرم انتقال مال غیر محسوب خواهد شد البته در حال حاضر اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات قضایی در تهران و برخی از شه های بزرگ صورت می پذیرد و در نواحی که تا کنون دفاتر خدمات قضایی تشکیل نشده است از طریق دادگاه عمومی حقوقی صورت می پذیرد.
مستند قانونی آن ماده 3 قانون انتقال مال غیر است که مقرر داشته: «متخلف از مقررات ماده 2 اگر انتقال دهنده یا انتقال گیرنده باشد کلاهبردار و اگر مالک باشد معاون مجرم محسوب و مطابق مقررات‌قانون مجازات عمومی محکوم خواهد شد»
ب:عنصر مادی انتقال مال غیر
عنصر مادی انتقال مال غیر را می بایست در اختیار قرار دادن مال غیر را به صورت مبایعه نامه، قولنانه، اجاره نامه و در فرضی هم به صورت شفاهی با نقل و انتقال وجه نقد یا اسناد بانکی دانست ولی در هر صورت منتقل کننده می بایست به نحوی مال را در اختیار دیگری قرار دهد.
ج:عنصر معنوی انتقال مال غیر
در خصوص عنصر معنوی انتقال مال غیر عمد بودن موضوع انتقال مال غیر شرط است و به سوء نیت عام و سوء نیت خاص تقسیم می گردد.
سوء نیت عام انتقال مال غیر که عبارت است از آگاهی و ارداده فرد مرتکب به انتقال مال غیر
سوء نیت خاص انتقال مال غیر که عبارت است از قصد ورور ضرر به غیر می باشد.
در آخر مهمترین تفاوت انتقال مال غیر و معامله فضولی :
انتقال مال غیر و معامله فضولی بسیار به یکدیگر شبیه هستند ولی یک وجه تمایز بسیار مهم آنها در این است که در معامله فضولی قصد مرتکب خیرخواهانه است و مال را برای خود نمی فروشد و برای صاحب مال می فروشد که بحثی است حقوقی ولی در انتقال مال غیر معامله با قصد سوء اتفاق می افتد و مرتکب مال را برای خود می فروشد با علم اینکه مال برای وی نیست.